Kompassen: een indeling
Er bestaan honderd en één kompassen. Om het een beetje overzichtelijk te houden, beperken we ons in dit artikel tot de magneetnaaldkompassen. We bespreken ze aan de hand van de bouw en het gebruik van het kompas.
Magneetnaalkompassen kan je opdelen in drie grote groepen: kaartkompassen of liniaalkompassen, spiegelkaartkompassen en vizierkompassen.
Kaartkompassen
Het kaartkompas is het meest verspreide type. Het is goedkoop en handig in gebruik. Ideaal voor beginners dus. De bovenplaat is doorzichtig, waardoor je het kompas goed kan gebruiken op een kaart. Meestal is de bovenplaat ook voorzien van een liniaal met mm-aanzetstreepjes en één of twee roomers. Op het terrein is het kompas minder precies omdat je de richting uitsluitend kan bepalen aan de hand van de richtingspijl. Bovendien is het onhandig om de magneetnaald in het oog te houden terwijl je een voorwerp op het terrein probeert te lokaliseren.
Spiegelkompas
Het spiegelkompas is bijna identiek aan het kaartkompas, behalve dan dat aan de bodemplaat een spiegel is bevestigd. Als je de spiegel in een hoek van 45 graden zet, kan je gemakkelijk de magneetnaald in het oog houden terwijl je de staprichting bepaalt. Aan de bovenkant van de spiegel is een vizier. Hierdoor kan je veel nauwkeuriger een voorwerp in de verte lokaliseren dan met een richtingspijl. Doordat ook de bodemplaat doorzichtig is, kan je er gemakkelijk mee op een kaart werken. Dit kompas is een stuk duurder dan het kaartkompas en ideaal als je regelmatig een kompas gebruikt.
Vizierkompas
Het Luciferdoosje
Bij het Luciferdoosje zit het kompas in een doosje. Als je het wil gebruiken, moet je het eruit trekken. Daardoor klapt er een spiegel uit die automatisch in een hoek van 45 graden valt. Het voordeel van dit model is zijn formaat. Doordat je het kompas in elkaar kan schuiven, neemt het weinig plaats in. Maar omdat de bodemplaat en het kompashuis niet doorzichtig zijn, kan je er iets moeilijker mee op een kaart werken.
Het "Amerikaans Leger" kompas
Dit kompas is een goedkope uitvoering van het vizierkompas. Je kan er niet mee op een kaart werken omdat het niet doorzichtig is en rond is. Door die vorm kan je het niet gelijk leggen met een vierkantennet of de zijkant van de kaart. Bij gebruik zal je merken dat de naald vaak niet gedempt is en bijgevolg vrij onrustig beweegt. Met dit type kompas kan je moeilijk vizieren (zie O&W dec 2000) omdat je met het kompas zelf moet draaien bij het uitzetten van de graden. Je kan er ook niet mee in een beweging vizieren waardoor het minder nauwkeurig is. Het kompas is wel een stuk goedkoper dan alle andere modellen.
Ben je geholpen met deze info?